Bạn đang muốn học cách viết prompt hiệu quả cho ChatGPT và các công cụ AI khác?
Bài viết này, Toàn sẽ giúp bạn nắm vững tư duy và cách thức xây dựng prompt chất lượng, ngay cả khi bạn hoàn toàn mới bắt đầu.
Tại sao cần học cách viết prompt?
Trước khi đi vào chi tiết, hãy nhớ lại câu nói nổi tiếng của Abraham Lincoln:
“Nếu cho tôi 6 giờ để chặt một cái cây, tôi sẽ dành 4 tiếng để mài rìu”.
Tương tự, việc học cách viết prompt hiệu quả chính là “mài rìu” trước khi sử dụng các công cụ AI. Thay vì tải về hàng trăm prompt mẫu, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu cách tư duy và xây dựng prompt của riêng mình.
3 yếu tố cần chú ý khi viết prompt
Khi viết prompt, hãy tưởng tượng bạn đang giao việc cho một trợ lý AI.
Có 3 yếu tố chính cần lưu ý:
- Hiểu rõ năng lực của AI: Nắm được AI có thể làm gì và làm tốt những việc nào.
- Mô tả nhiệm vụ rõ ràng: Đảm bảo yêu cầu của bạn cụ thể và dễ hiểu.
- Cung cấp thông tin cần thiết: Đưa ra dữ liệu, ngữ cảnh hoặc ví dụ liên quan.
7+ nhiệm vụ phổ biến ChatGPT có thể thực hiện
ChatGPT có thể giúp bạn trong nhiều công việc khác nhau:
- Tóm tắt nội dung
- Phân loại và sắp xếp văn bản
- Dịch ngôn ngữ
- Tạo nội dung mới hoặc viết tiếp nội dung có sẵn
- Trả lời câu hỏi
- Đặt câu hỏi ngược lại
- Tạo hình ảnh (với một số phiên bản)
- và còn nhiều công việc khác mà ChatGPT có thể giúp bạn nữa, ví dụ: coding, viết sách,…
Hiểu rõ các khả năng này sẽ giúp bạn tận dụng tối đa công cụ AI.
5 yếu tố cấu thành một prompt hoàn chỉnh
Một prompt tốt thường bao gồm 5 yếu tố sau:
1. Nhiệm vụ (Task)
Yêu cầu cụ thể bạn muốn AI thực hiện. Ví dụ: “Viết”, “Phân loại”, “Tóm tắt”, “Dịch”, “Sắp xếp”.
2. Dữ liệu cần xử lý (Data)
Thông tin đầu vào mà AI cần xử lý. Có thể là văn bản, hình ảnh hoặc file đính kèm.
3. Bối cảnh (Context)
Cung cấp thêm thông tin về tình huống, vai trò hoặc mục đích của nhiệm vụ.
4. Tiêu chuẩn đầu ra
Bao gồm 3 tiêu chí:
- Phong cách trả lời (giọng điệu, cách diễn đạt)
- Định dạng (danh sách, bảng, heading…)
- Giới hạn (số từ, nguồn thông tin, độ tuổi người đọc…)
5. Ví dụ mẫu
Cung cấp ví dụ để AI hiểu rõ hơn kết quả bạn mong muốn.
Cách xây dựng một prompt hiệu quả
Hãy phân tích một ví dụ cụ thể để hiểu cách áp dụng 5 yếu tố trên:
Nhiệm vụ: Tạo dàn ý cho một bài thuyết trình
Bối cảnh: Bạn là một chuyên gia tư vấn về quản lý dự án với 10 năm kinh nghiệm. Khách hàng của bạn là một công ty phần mềm đang gặp khó khăn trong việc quản lý các dự án agile.
Tiêu chuẩn đầu ra:
- Phong cách: Chuyên nghiệp nhưng dễ hiểu
- Định dạng: Dàn ý có đánh số, mỗi ý chính không quá 10 từ
- Giới hạn: 5-7 ý chính, tổng cộng không quá 300 từ
Ví dụ mẫu:
1. Giới thiệu
2. Thách thức trong quản lý dự án agile
3. Các nguyên tắc agile cốt lõi
4. Công cụ và kỹ thuật quản lý hiệu quả
5. Nghiên cứu điển hình
6. Các bước thực hiện
7. Kết luận và Q&APhân tích prompt trên, ta thấy:
- Nhiệm vụ được nêu rõ ràng
- Bối cảnh giúp AI hiểu vai trò và đối tượng
- Tiêu chuẩn đầu ra chi tiết về phong cách, định dạng và giới hạn
- Ví dụ mẫu cho thấy cấu trúc mong muốn
Lời kết
Việc hiểu và áp dụng tư duy viết prompt không chỉ giúp bạn tận dụng tối đa công cụ AI, mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp và phân tích vấn đề. Hãy thực hành thường xuyên để nâng cao khả năng viết prompt của mình.
Nhớ rằng, mục tiêu không phải là nhớ các prompt mẫu, mà là hiểu logic đằng sau để có thể tự tạo ra prompt phù hợp với nhu cầu cụ thể của bạn. Với sự kiên trì luyện tập, bạn sẽ sớm trở nên thành thạo trong việc “giao tiếp” với AI, giúp bạn làm việc hiệu quả hơn và gây ấn tượng với cấp trên.
Hãy bắt đầu áp dụng ngay hôm nay và chia sẻ kết quả của bạn nhé!
